SÀI ĐẤT
Tên khoa học: Wedelia calendulacea Less; Họ cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Cả cây (bỏ rễ). Có nhiều loại, thường dùng là cây có hoa vàng, cuống dài, lá nhám có lông, mỗi bên rìa có 2 - 3 răng cửa nhỏ, thân nõn cũng có lông, toàn cây có mùi thơm như rau ngò om cho nên có người còn gọi là cây ngổ đất. Không nhầm với cây có hoa giữa vàng, lá to mà hoa nhỏ, cũng có lông nhưng dài hơn.
Cây khô, nhiều lá, hoa, không mốc ẩm là tốt.
Ở Trung Quốc có cây lỗ địa cúc (W.prostrata hemslev) giống cây sài đất của ta.
Thành phần hóa học: Cây chứa 1 ít tinh dầu, nhiều muối vô cơ, có vị mặn (độ tro toàn phần đến 20%) Một dẫn chất thuộc nhóm coumestan là wedelolacton đã được biết .
Tính vị - quy kinh: Vị the, thơm, hơi đắng.
Công dụng: Trị rôm sẩy (tắm), phòng chạy sỏi, trị cổ trướng, trị sốt rét, chữa viêm tấy ngoài da (sưng khớp, sưng nướu răng, sưng vú, sưng bắp chuối), trị lở loét, mụn nhọt.
Liều dùng: Ngày dùng 100g tươi hoặc 50g khô.
Ở Trung Quốc còn dùng trị bạch hầu, amidan.
Cách bào chế:
Theo Trung y:
Dùng nước sắc uống hoặc chỉ dùng lá tươi giã nát hoặc hòa với giấm uống.
Theo kinh nghiệm Việt Nam:
Dùng tươi: bỏ gốc rễ, rửa sạch, giã nát với nhúm muối ăn, vát lấy nước uống, làm 1 - 2 lần trong ngày, bã đắp lên chỗ bị đau.
Dùng khô: sắc với 500ml nước, cô còn 200ml uống 1 - 2 lần. Có thể làm viên.
Dùng tươi có công hiệu nhanh hơn dùng khô.